Έχεις σκεφτείς ποτέ ότι το τι τρως επηρεάζει όχι μόνο την υγεία σου, τα επίπεδα ενέργειάς σου, τη διάθεσή σου, αλλά και την κλιματική κρίση; Το food waste ή η σπατάλη τροφίμων στα ελληνικά είναι η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγει στα σκουπίδια. Το 17% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων (931 εκατομμύρια τόνοι) καταλήγει στα σκουπίδια. Η Ελλάδα, δυστυχώς, κατέχει την τρίτη θέση παγκοσμίως στη σπατάλη τροφίμων μετά τη Νιγηρία και τη Ρουάντα. Το νούμερο είναι εξωφρενικό! 142 κιλά τρόφιμα ανά κάτοικο ετησίως στην Ελλάδα καταλήγουν στα σκουπίδια!
Τι προκαλεί το food waste;
Το food waste δεν αποτελεί μόνο πρωτιά των πλούσιων χωρών, αλλά και των αναπτυσσόμενων χωρών. Το food waste στις πιο πλούσιες χώρες έχει να κάνει με την υπερκατανάλωση, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες με τις κακές συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης των τροφίμων.
Ποιες οι επιπτώσεις του food waste;
Η ζωή μας είναι γεμάτη με αντιθέσεις! Εκεί που βλέπεις ανθρώπους να πεθαίνουν κυριολεκτικά από την πείνα, την ίδια στιγμή βλέπεις ανθρώπους να πετάνε το φαγητό τους στα σκουπίδια. Είναι παράλογο ότι 690 εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούσαν το 2019, ενώ ταυτόχρονα πετιούνται 931 εκατομμύρια τόνοι φαγητό στα σκουπίδια!
Πέρα από την ηθική διάσταση της σπατάλης φαγητού, η άσκοπη σπατάλη φαγητού έχει επιπτώσεις και στην κλιματική αλλαγή! Η σπατάλη τροφίμων επηρεάζει και την κλιματική κρίση μέσω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Συνολικά ο τομέας της διατροφής (δηλαδή η γεωργία, η δασοκομία, η χρήση γης, η κτηνοτροφία) παράγει περίπου το 1/3 της παγκόσμιας εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου και το μερίδιο αυτό συνεχώς αυξάνει! Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 8-10% αερίων του θερμοκηπίου οφείλεται σε τρόφιμα που δεν καταναλώνονται.
Γιατί είναι σημαντική η βιώσιμη διατροφή;
Λόγω της κλιματικής κρίσης, η παραγωγή και η κατανάλωση βιώσιμης τροφής είναι σημαντική. Εκτός από την πανδημία της COVID-19 και του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, η γεωργία αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις και λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι ξηρασίες, οι πλημύρες, οι τυφώνες, τα υπερβολικά κύματα ζέστης, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας (τα οποία αναμένονται και να χειροτερέψουν λόγω της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας) έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη γεωργία.
Διαπιστώνουμε δηλαδή ότι μπαίνουμε σε μία διαδικασία όπου η σπατάλη φαγητού μπορεί να οδηγήσει τελικά σε επισιτιστική κρίση! Πώς; Η σπατάλη φαγητού οδηγεί σε αύξηση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία έχουν σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη γεωργική παραγωγή και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε επισιτιστική κρίση.
Τι πρέπει να κάνουμε για να αποφύγουμε το Food Waste;
- Πρώτον, να μη σπαταλάμε το φαγητό που καταναλώνουμε.
- Δεύτερον, είναι σημαντικό να βρούμε τρόπους να καλλιεργούμε την τροφή μας με έναν τρόπο που να εξασφαλίζει ότι είναι οικονομικά συμφέρον, προάγει την υγεία και δεν προκαλεί την καταστροφή του περιβάλλοντος. Η καμπάνια Farm to Fork έχει ως στόχο τη γρήγορη μετάβαση γεωργικών πρακτικών σε πιο οικολογικές πρακτικές που θα επηρεάζουν θετικά το περιβάλλον. Για παράδειγμα, η χρήση του νερού με φειδώ και η επαναχρησιμοποίησή του, η χρήση οργανικών λιπασμάτων και η φύτευση δέντρων στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις θα μειώσει και τη συνολική επίπτωση της γεωργίας στην καταστροφή του περιβάλλοντος.
Μερίδιο ευθύνης έχουμε όλοι σε αυτό και ο καθένας από εμάς μπορεί να βάλει το μικρό του λιθαράκι προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα.
Ως καταναλωτές, έχουμε τη δύναμη να πιέσουμε να γίνουν αλλαγές. Απλές διατροφικές και καταναλωτικές επιλογές μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να μας κάνουν όχι μόνο πιο υγιείς αλλά να σώσουν και τον πλανήτη μας!
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change -IPCC) αλλαγές στον τρόπο ζωής και την καταναλωτική μας συμπεριφορά, μαζί με τις κατάλληλες πολιτικές, υποδομές και τεχνολογίες μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου 40-70% μέχρι το 2050.
Για να το πετύχουμε αυτό είναι σημαντικό να υιοθετήσουμε μία πιο ισορροπημένη, βιώσιμη, υγιεινή διατροφή, μειώνοντας το food waste.
Θα σας δώσω μερικά tips για το τι μπορεί ο καθένας από εμάς να κάνει:
- Τρώμε εποχιακά. Οι τροφές στην εποχή τους περιέχουν περισσότερες βιταμίνες. Επίσης, χρειάζονται λιγότερα λιπάσματα, χημικά και φυτοφάρμακα για την καλλιέργειά των τροφών όταν καλλιεργούνται στην εποχή τους.
- Τρώμε τοπικά. Έτσι οι τροφές περιέχουν πιο πολλές βιταμίνες. Όσο μεγαλύτερο το χρονικό διάστημα από τη συγκομιδή του προϊόντος μέχρι την κατανάλωσή του, τόσο περισσότερες βιταμίνες χάνονται. Ακόμη με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιούμε λιγότερα καύσιμα λόγω εντοπιότητας και άρα μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
- Τρώμε μη επεξεργασμένες τροφές όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρια και αυγά.
- Αποφεύγουμε τις υπερεπεξεργασμένες τροφές όπως απλούς υδατάνθρακες (άσπρο ψωμί, ζυμαρικά, κτλ.), αναψυκτικά, και τροφές που περιέχουν τεχνικές χρωστικές και αρώματα, πρόσθετα γεύσης και συντηρητικά. Η παραγωγή τέτοιων τροφών οδηγεί σε παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου.
- Μειώνουμε την κατανάλωση του κρέατος. Το κρέας και ιδιαίτερα το μοσχαρίσιο κρέας επηρεάζει την κλιματική αλλαγή με 2 τρόπους: πρώτον οι αγελάδες παράγουν μεθάνιο (είναι ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου) και δεύτερον καταστρέφονται δάση για να δημιουργηθεί γη για να μπορούν να βοσκήσουν. Δε χρειάζεται να πάμε στο άλλο άκρο και να βγάλουμε το κρέας τελείως από τη διατροφή μας, αλλά μπορούμε να το καταναλώνουμε 1-2 φορές την εβδομάδα.
- Αντί να πετάμε το φαγητό, μπορούμε να γίνουμε ευρηματικοί με το φαγητό που περισσεύει, δημιουργώντας νέες συνταγές με αυτό.
- Πριν πάμε super market, καλό θα ήταν να σχεδιάσουμε το μενού της εβδομάδας προκειμένου να μην πάρουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε και αυτά να χαλάσουν με αποτέλεσμα να τα πετάξουμε.
- Κοιτάμε την ημερομηνία λήξης του προϊόντος για να είμαστε βέβαιοι πως δε θα λήξει σύντομα και έτσι θα αναγκαστούμε να το πετάξουμε.
- Ενημερωνόμαστε. Το να κάνουμε τη σωστή επιλογή είναι πολλές φορές θέμα ενημέρωσης και γνώσης. Δεν είναι όλες οι σοδιές ίδιες, ως προς την επίδραση τους στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, η καλλιέργεια του ρυζιού απελευθερώνει αρκετή ποσότητα μεθανίου. Από την άλλη, η καλλιέργεια της κινόα (η οποία είναι πλούσια σε φυτικής προέλευσης πρωτεΐνη, πολλά μέταλλα και βιταμίνες) δεν παράγει τόσο μεγάλη ποσότητα μεθανίου. Η καλλιέργεια των οσπρίων παίρνει το άζωτο από τον αέρα και το εγκλωβίζει στο χώμα. Αυτό κάνει το έδαφος πιο γόνιμο και μειώνει σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη σε αζωτούχα λιπάσματα. Η καλλιέργεια του κριθαριού απαιτεί πολύ λιγότερο νερό από αυτή του σιταριού.
Ο καθένας από εμάς μπορεί να συμβάλει στην κλιματική αλλαγή βάσει των διατροφικών επιλογών που κάνει. Οι διατροφικές μας επιλογές επηρεάζουν όχι μόνο την υγεία μας αλλά και το περιβάλλον.
Μπορούμε να μειώσουμε το αποτύπωμά άνθρακά μας κάνοντας μικρές και περιβαλλοντολογικά συνειδητές διατροφικές επιλογές!
Βιβλιογραφία
