Συμπληρώματα διατροφής ή φυσικές τροφές;

“Να πάρω συμπλήρωμα διατροφής ή να προτιμήσω τις φυσικές τροφές;”. Αυτή είναι μία από τις συχνότερες ερωτήσεις που δέχομαι καθημερινά στο γραφείο μου.

Αν έχεις και εσύ την ίδια απορία, ήρθε η ώρα να στη λύσω.

Αρχικά να πούμε ότι η απάντηση δεν είναι τόσο ξεκάθαρη!

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή!

Τι είναι συμπλήρωμα διατροφής;

Το συμπλήρωμα διατροφής αποτελεί συμπυκνωμένη πηγή θρεπτικών συστατικών που κυκλοφορούν σε μορφή ταμπλέτας, κάψουλας, αναβράζοντα δισκία, μασώμενα δισκία, softgels, πόσιμου φιαλιδίου, σκόνη, σιρόπι, σπρέι και πολλά άλλα. Τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι βιταμίνες, μέταλλα, αμινοξέα, ω-3 λιπαρά οξέα, φυτικές ίνες, εκχυλίσματα από βότανα.

Τα συμπληρώματα έχουν ως στόχο να διορθώσουν διατροφικές ελλείψεις (για παράδειγμα χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα), να εξασφαλίσουν την επαρκή πρόσληψη κάποιων θρεπτικών συστατικών (για παράδειγμα βιταμίνη D) ή να υποστηρίξουν συγκεκριμένες φυσιολογικές λειτουργίες (για παράδειγμα ασβέστιο, βιταμίνες D και Κ για τη διαχείριση της οστεοπόρωσης, το ιώδιο είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα).

Συμπληρώματα διατροφής vs Τροφές

Όπως το λέει και η ίδια λέξη, το συμπλήρωμα διατροφής «συμπληρώνει» τη διατροφή κάποιου και δεν την αντικαθιστά. Ο λόγος είναι ότι ακόμη δεν μπορούμε εργαστηριακά να «αντιγράψουμε» όλα τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στις τροφές. Για αυτό τον λόγο, κανένα συμπλήρωμα δεν μπορεί να υποκαταστήσει μια υγιεινή διατροφή.

Οι τροφές έχουν κάποια παραπάνω οφέλη σε σχέση τα συμπληρώματα διατροφής:

1. Μία τροφή είναι αρκετά περίπλοκη και περιέχει μία πολύ μεγάλη ποικιλία από διάφορα θρεπτικά συστατικά. Ακόμη δε γνωρίζουμε με ακρίβεια αν η θετική επίδραση που παρατηρούμε στην υγεία από τα διάφορά θρεπτικά συστατικά οφείλονται
   • Σε ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό ή
   • Σε κάποια άλλη ουσία η οποία βρίσκεται στις τροφές (και ακόμη δεν έχει απομονωθεί) ή
   • στη συνεργατική δράση του γνωστού θρεπτικού συστατικού με μία άγνωστη για εμάς ακόμη βιοενεργή ουσία που βρίσκεται στην τροφή

Ακόμη, πολλές φορές η χημική δομή των βιταμινών στις τροφές είναι διαφορετική από τη χημική δομή των βιταμινών στα συμπληρώματα. Ένα παράδειγμα είναι η βιταμίνη Ε. Υπάρχουν 8 διαφορετικές παραλλαγές της βιταμίνης Ε στις τροφές που τρώμε, ενώ τα συμπληρώματα περιέχουν συνήθως μόνο μία της μορφή.

2. Το σώμα μας είναι τόσο έξυπνα φτιαγμένο που μπορεί να μας προστατέψει από το να φτάσει ένα θρεπτικό συστατικό σε τοξικά επίπεδα. Το πετυχαίνει αυτό είτε μειώνοντας την απορρόφηση του συστατικού από τον γαστρεντερικό σωλήνα είτε αυξάνοντας την απέκκρισή του μέσω των κοπράνων ή των ούρων. Αντίθετα, με τη λήψη κάποιου συμπληρώματος διατροφής μπορούμε πιο εύκολα να υπερβάλουμε την πρόσληψη του θρεπτικού συστατικού και να φτάσουμε όχι μόνο σε τοξικά επίπεδα αλλά να επηρεάσουμε και τα επίπεδα κάποιου άλλου θρεπτικού συστατικού. Για παράδειγμα οι υπερβολικές δόσεις βιταμίνης C μειώνουν τη βιοδιαθεσιμότητα της βιταμίνης Β12. Υπερβολικές ποσότητες φυλλικού οξέος μειώνουν την απορρόφηση του μαγνησίου. Βλέπουμε δηλαδή πόσο σημαντική είναι η ισορροπία.

συμπληρώματα διατροφής versus τροφές

Πολλές φορές παίρνουμε κάποιο αντιοξειδωτικό συμπλήρωμα για να καταπολεμήσουμε τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ουσίες που δημιουργούνται στον οργανισμό μας και πάνω από ένα όριο σχετίζονται με διάφορες χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιαγγειακές, νευροεκφυλιστικές παθήσεις, κάποιες μορφές καρκίνου και πολλά άλλα. Σε ένα όμως συγκεκριμένο όριο οι ελεύθερες ρίζες είναι απαραίτητες για την καλή μας υγεία. Για παράδειγμα, οι ελεύθερες ρίζες ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Επίσης το σώμα μας, είναι προγραμματισμένο να  καταπολεμάει τις ελεύθερες ρίζες. Μέσω αυτής της διαδικασίας το σώμα κάνει κάποιες μεταβολικές αναπροσαρμογές οι οποίες είναι πολύ σημαντικές για την καλή μας υγεία και την καλή επίδοση στους αθλητές. Στην περίπτωση λοιπόν των αντιοξειδωτικών, οι έρευνες δείχνουν ότι δεν ισχύει το «όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα». Επίσης, οι αντιοξειδωτικές ουσίες μπορούν να έχουν είτε αντιοξειδωτική είτε προ-οξειδωτική δράση ανάλογα με τις συνθήκες στις οποίες βρίσκονται. Υπάρχουν πια πολλές έρευνες που δείχνουν ότι υπερβολικές δόσεις αντιοξειδωτικών μπορούν να έχουν και τα αντίθετα αποτελέσματα. Χρειάζεται δηλαδή ισορροπία και όχι να δαιμονοποιούμε τις ελεύθερες ρίζες και να θεωρούμε τα αντιοξειδωτικά πανάκεια.

Βλέπουμε δηλαδή ότι η αλόγιστη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί να μην έχει τα αποτελέσματα που μας ώθησαν αρχικά να τα επιλέξουμε.

Επομένως, πρέπει τελικά να παίρνουμε τις βιταμίνες και τα μέταλλα από συμπληρώματα διατροφής ή μέσα από τις τροφές;

Ένας υγιής οργανισμός που ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή ΔΕ χρειάζεται συμπληρώματα διατροφής.

Ποικιλία, μέτρο, ισορροπία

Σε ποιές περιπτώσεις ενδείκνυνται τα συμπληρώματα διατροφής;

• Αν υπάρχει σοβαρή έλλειψη σε κάποιο στοιχείο, καλό είναι εκτός από την πρόσληψη του στοιχείου αυτού μέσω των τροφών, για ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το άτομο να λάβει το στοιχείο αυτό και μέσω συμπληρώματος διατροφής. Είναι απαραίτητο όμως να συμβουλευτεί πρώτα τον γιατρό ή τον διαιτολόγο του.

• Στην εγκυμοσύνη οι ανάγκες σε φολικό οξύ αυξάνονται καθόλη τη διάρκεια της κύησης. Όλοι οι επίσημοι φορείς που έχουν εκδώσει συστάσεις για την εγκυμοσύνη συμφωνούν ότι η έγκυος θα πρέπει να λαμβάνει συμπλήρωμα φυλλικού οξέος.

• Αν κάποιος ακολουθεί μια δίαιτα/διατροφή όπου αποκλείει μεγάλες ομάδες τροφίμων. Για παράδειγμα, συχνά οι βίγκαν (vegan) χρειάζονται συμπλήρωμα βιταμίνης Β₁₂.

• Αν κάποιος δεν έχει καθόλου όρεξη και η πρόσληψη τροφής είναι ελάχιστη. Αυτό παρατηρείται συχνά σε πολύ ηλικιωμένους.

• Αν κάποιος πάσχει από κάποια ασθένεια όπου επηρεάζεται η απορρόφηση ή η πέψη κάποιου θρεπτικού συστατικού. Για παράδειγμα σε σύνδρομα δυσαπορρόφησης, νοσήματα του ήπατος και του παγκρέατος.

• Αν κάποιος λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή όπου επηρεάζεται η απορρόφηση ή απέκκριση ενός θρεπτικού συστατικού. Για παράδειγμα η κορτιζόνη μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου στο έντερο και ταυτόχρονα αυξάνει την απέκκρισή του μέσω των ούρων.

• Αν κάποιος είναι χρόνιος καπνιστής ή κάνει κατάχρηση αλκοόλ

• Αν κάποιος είναι αθλητής σε επίπεδο πρωταθλητισμού

Για πληροφορίες σε θέματα διατροφής μπορείς να μας ακολουθήσεις στο Instagram ή Facebook ή αν χρειάζεσαι εξατομικευμένες συμβουλές μπορείς να κλείσεις το ραντεβού σου online εδώ.