Τι ακριβώς είναι η διάρροια;
Διάρροια είναι η αύξηση της περιεκτικότητας του νερού στα κόπρανα με αποτέλεσμα ο ασθενής να έχει συχνές και υδαρείς κενώσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει μια ανισορροπία στη φυσιολογική λειτουργία του λεπτού και του παχέος εντέρου. Οι διαρροϊκές κενώσεις μπορεί να αποτελέσουν σοβαρή αιτία δυσθρεψίας.
Τύποι Διάρροιας
Η διάρροια μπορεί να είναι οξεία, επιμένουσα ή χρόνια
Οξεία
Η οξεία διάρροια περιγράφεται ως η ξαφνική έναρξη τριών ή και περισσοτέρων υδαρών κενώσεων την ημέρα για λιγότερο από 14 μέρες.
Επιμένουσα ή χρόνια
Η επιμένουσα διάρροια έχει διάρκεια 15-30 μέρες ενώ στη χρόνια διάρροια υπάρχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο διάρροιας την ημέρα για πάνω από 30 μέρες.
Συνήθως, η οξεία διάρροια προκαλείται από κάποια λοίμωξη, ενώ η επιμένουσα/χρόνια διάρροια οφείλεται κυρίως σε κάποια πάθηση, βλάβη ή διαταραχή. Πιο συγκεκριμένα, η επιμένουσα/χρόνια διάρροια μπορεί να σχετίζεται με σύνδρομα δυσαπορρόφησης (π.χ. κοιλιοκάκη, δυσανεξία στη λακτόζη), το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ), ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ, π.χ. νόσο του Crohn και ελκώδη κολίτιδα), παρενέργειες φαρμάκων και θεραπειών (π.χ. ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, λήψη αντιβιοτικών και καθαρκτικών), ορμονικές διαταραχές. Υπάρχουν ακόμη και περιπτώσεις που ο ίδιος ο καρκίνος μπορεί να προκαλεί τις διάρροιες.
Διάρροια και Διατροφή
Πως σχετίζεται η διάρροια και η διατροφή; Τι μπορώ να κάνω διατροφικά για να αντιμετωπίσω τη διάρροια;
Το πρωταρχικό μέλημα της διατροφικής αντιμετώπισης της διάρροιας είναι η αναπλήρωση των υγρών και ηλεκτρολυτών που έχουν χαθεί.
Από εκεί και πέρα πρέπει να αναζητάται πάντα η γενεσιουργός αιτία της διάρροιας. Συστήνεται ένας πλήρης αιματολογικός έλεγχος συμπεριλαμβάνοντας την ουρία, ηλεκτρολύτες, ανοσολογικός έλεγχος για κοιλιοκάκη, σίδηρο, βιταμίνη Β12, φυλλικό οξύ, παρασιτολογική εξέταση κοπράνων. Στην περίπτωση υποψίας για στεατόρροια (δηλαδή η αυξημένη απέκκριση λίπους στα κόπρανα) θα πρέπει να αξιολογηθεί η συγκέντρωση λίπους στα κόπρανα ή η παγκρεατική ελαστάση. Σε κάποιες περιπτώσεις, η διεξαγωγή κολονοσκόπησης παράλληλα με βιοψία μπορεί να κρίνεται απαραίτητη.
Λοιμώδης
Αν η διάρροια οφείλεται σε λοιμώδη αίτια (εκτός από την κατάλληλη χορήγηση αντιβιοτικών και άλλων φαρμάκων) θα πρέπει ο ασθενής να κάνει μικρά και συχνά γεύματα που να είναι σε θερμοκρασία δωματίου. Αλμυρές σούπες ζωμού και τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες όπως αλμυρά κρακεράκια, ρύζι, ψωμί, βραστή πατάτα, μακαρόνια είναι οι τροφές που συστήνουμε αρχικά. Μπορείς να διαβάσεις περισσότερες συμβουλές για τη γαστρεντερίτιδα στο άρθρο μου στο blog.
Επιμένουσα και χρόνια διάρροια
Αν η διάρροια είναι επιμένουσα ή χρόνια θα πρέπει ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί να δοθεί και η κατάλληλη διατροφική θεραπεία. Αν η διάρροια οφείλεται στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σε βακτηριακή υπερανάπτυξη του λεπτού εντέρου (small intestinal bacterial overgrowth ή SIBO) θα πρέπει να ακολουθηθεί η δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs. Στην περίπτωση όπου η διάρροια οφείλεται σε δυσανεξία σε λακτόζη, θα πρέπει να μειωθεί η πρόσληψη λακτόζης. Αν η αιτία της διάρροιας είναι η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, τότε θα πρέπει να ακολουθηθεί δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά και αν οφείλεται σε κοιλιοκάκη θα πρέπει να τηρηθεί μια δίαιτα ελεύθερης γλουτένης.
Διάρροια σε ογκολογικούς ασθενείς.
Η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία μπορούν να εντείνουν και να επιδεινώσουν τη φλεγμονή του βλεννογόνου στο γαστρεντερικό σύστημα οδηγώντας έτσι σε αλλαγές στη γεύση, ναυτία, δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Η διάρροια ως παρενέργεια της ογκολογικής θεραπείας είναι πολύ συχνή. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι άτομα που κάνουν χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία συχνά έχουν πέντε με έξι υδαρείς κενώσεις την ημέρα. Η διάρροια αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για δυσθρεψία. Δυσθρεψία είναι είτε η περίσσεια είτε η έλλειψη πρόσληψης θρεπτικών συστατικών με αποτέλεσμα ο οργανισμός να μη λειτουργεί σωστά. Η δυσθρεψία σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά εισαγωγής στα νοσοκομεία, αυξημένη διάρκεια νοσηλείας, χαμηλότερη ποιότητα ζωής και μικρότερη ανοχή στην ογκολογική θεραπεία.
Η διαχείριση της διάρροιας σε ογκολογικούς ασθενείς είναι πολύ σημαντική καθώς βοηθάει τον ασθενή να ακολουθήσει το προτεινόμενο πρωτόκολλο χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας χωρίς να υπάρξουν μειώσεις στη δοσολογία ή συχνότητα των θεραπειών.
Σε κάποιες περιπτώσεις η χορήγηση εντερικής σίτισης με ολιγομερή εντερικά σκεύασμα θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στον ογκολογικό ασθενή που υποφέρει από διάρροιες. Τα ολιγομερή εντερικά σκευάσματα είναι εντερικά σκευάσματα που περιέχουν μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λιπαρά και υδατάνθρακες) που έχουν μερικώς υδρολυθεί ενζυμικά. Στα ολιγομερή εντερικά σκευάσματα, οι πρωτεΐνες έχουν διασπαστεί σε πεπτίδια, τα λιπαρά είναι κυρίως στη μορφή τριγλυκεριδίων μέσης αλύσου (MCT) και οι υδατάνθρακες προέρχονται κυρίως από δισακχαρίτες και μαλτοδεξτρίνες. Τα ήδη υδρολυμένα θρεπτικά συστατικά απορροφώνται πιο αποτελεσματικά προστατεύοντας έτσι την ακεραιότητα του εντερικού βλεννογόνου.
Η χορήγηση προβιοτικών στους ογκολογικούς ασθενείς που πάσχουν από διάρροιες μπορεί να ελαφρύνουν τα συμπτώματα. Τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στον πολλαπλασιασμό των ωφέλιμων βακτηρίων του εντερικού μικροβιώματος διατηρώντας ή και βελτιώνοντας την υγεία του. Τα προβιοτικά μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα της διάρροιας μέσα από ανοσορυθμιστικές διαδικασίες, τη σύνθεση μεταβολικών υποπροϊόντων όπως οργανικών οξέων, αντιμικροβιακών ουσιών και ενζύμων, την αλληλεπίδραση μεταξύ των μικροοργανισμών του εντερικού μικροβιώματος και βελτίωση της ακεραιότητας του εντερικού φραγμού.
Επιπλέον, υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που συνδέουν την έλλειψη βιταμίνης D με τη σοβαρότητα της διάρροιας. Επομένως, σε κάποιες περιπτώσεις η χορήγηση βιταμίνης D θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Διάβάσε περισσότερες συμβουλές διατροφής για ογκολογικούς ασθενείς στο άρθρο μου εδώ.
Αν χρειάζεσαι εξατομικευμένες οδηγίες διατροφής μπορεί να επικοινωνήσεις μαζί μου ή να κλείσεις το ραντεβού σου.
Αποποίηση ευθύνης
Οι πληροφορίες που παρέχονται στο παρόν ιστολόγιο έχουν ενημερωτικό και μόνο χαρακτήρα και δεν προορίζονται για τη διάγνωση ή τη θεραπεία τυχόν ιατρικών θεμάτων. Ουδεμία από τις αναγραφόμενες πληροφορίες έχει πρόθεση να υποκαταστήσει οποιαδήποτε εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία. Χρειάζεται πάντα να ζητάτε ατομικές συμβουλές, προσαρμοσμένες στις δικές σας ανάγκες και επιθυμίες, από τον προσωπικό γιατρό και διαιτολόγο σας. Αν θέλετε το δικό σας εξατομικευμένο πρόγραμμα μπορείτε να κλείσετε online το ραντεβού σας εδώ ή να τηλεφωνήσετε στο 2310 229 099.
Βιβλιογραφία
-O’BrienL, WallCL, WilkinsonTJ, GearryRB. What Are the Pearls and Pitfalls of the Dietary Management for Chronic Diarrhoea? Nutrients. 2021;13:1393. doi: 10.3390/nu13051393.
-Artale S, Grillo N, Lepori S, Butti C, Bovio A, Barzaghi S, Colombo A, Castiglioni E, Barbarini L, Zanlorenzi L, Antonelli P, Caccialanza R, Pedrazzoli P, Moroni M, Basciani S, Azzarello R, Serra F, Trojani A. A Nutritional Approach for the Management of Chemotherapy-Induced Diarrhea in Patients with Colorectal Cancer. Nutrients. 2022;14:1801. doi: 10.3390/nu14091801.
-Feng J, Gao M, Zhao C, Yang J, Gao H, Lu X, Ju R, Zhang X, Zhang Y. Oral Administration of Probiotics Reduces Chemotherapy-Induced Diarrhea and Oral Mucositis: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Nutr. 2022;9:823288. doi: 10.3389/fnut.2022.823288.
-Esposito A, Bossi P. How can we prevent diarrhea induced by systemic treatments in oncological patients? An evaluation of phase II trials. Expert OpinEmerg Drugs. 2023;28:213-216. doi: 10.1080/14728214.2023.2264182.
-Sanz-Paris A, Martinez-Trufero J, Lambea-Sorrosal J, Milà-Villarroel R, Calvo-Gracia F, On Behalf Of The Diapoeno Study. Impact of an Oral Nutritional Protocol with Oligomeric Enteral Nutrition on the Quality of Life of Patients with Oncology Treatment-Related Diarrhea. Nutrients. 2020;13:84. doi: 10.3390/nu13010084.
